Shigeho Tanaka Sensei (1928-2020)

Sensei Shigeho Tanaka (1928–2020) 

W dniu 11 maja 2020 roku odszedł do świata dusz sensei Shigeho Tanaka (田中茂穂)

Jego życie w Budo pozostawiło światu ogromną spuściznę, między innymi jako założyciela i Kancho w Shiseikanie w  Meiji Jingu w 1973 roku oraz jako założyciela i wieloletniego nauczyciela w klubie Uniwersytetu Tokijskiego. Wiemy, że wraz z sensei Inaba trenował u sensei’a Kunii, w okresie nieco krótszym niż 18 miesięcy, przed śmiercią tego ostatniego w 1966 roku. Sensei Tanaka miał już w tym czasie doświadczenie w Budo, więc Kunii sensei zaakceptował go jako towarzysza drogi na ścieżce Budo. 

Tanaka Shigeho Sensei

Urodzony w Tokio 28 marca 1928 roku Tanaka trenował kendo jako dziecko, potem judo (dżudo), a następnie uczył się aikido pod okiem Morihei Ueshiby i Kisshomaru Ueshiby oraz Kashima Shinryu pod kierunkiem Zenya Kunii. Był także jednym z wczesnych powojennych uczniów mistrza Gozo Shioda w dojo aikido Yoshinkan w latach pięćdziesiątych XX wieku. Założył klub aikido Uniwersytetu Tokijskiego w 1954 roku, a także służył jako shihan na Uniwersytecie Chuo, Uniwersytecie Senshu, Uniwersytecie Toyama i innych. Od Morihei Ueshiba otrzymał stopień 7 Dan, wówczas uważany w zasadzie za najwyższy poziom techniczny i duchowy (liczba siedem ma takie znaczenie w tradycyjnej Japonii).  Po śmierci Morihei Ueshiba otrzymał 8 dan w 1973 roku od Doshu Kisshomaru Ueshiba, a 9 dan w 1993 roku także od Kisshomaru Ueshiba. Pełnił funkcję honorowego dyrektora w Shiseikan w świątyni Meiji Jingu. 

Osiągnięcia i jakość charakteru sensei Tanaka Shigeho również docenione wśród wielu organizacji, nagrodami japońskiego rządu. Mimo to pozostał skromnym człowiekiem. W wywiadzie udzielonym podczas seminarium w Polsce w 2004 roku powiedział: 

Energia Ki w treningu Reiki

Energia Ki i jej rozwój w treningu Usui Reiki Ryoho 

Ki po japońsku, a Qi po chińsku tradycyjnie zapisywane jako 氣; w uproszczeniu japońskim 気; w wymowie japońskiej i koreańskiej "ki" – energia życiowa, witalność, życie, duch, zarówno w filozofii japońskiej, chińskiej jak i koreańskiej czy wietnamskiej, energia której manifestacją są zjawiska i procesy natury, przyrody. W szczególności energia Ki jest silnie związana z siłami życiowymi natury i człowieka. 

Chiński oraz japoński ideogram Ki czy Qi (Chi) składa się ze znaku reprezentującego ryż oraz znak oznaczającego parę wodną, atmosferę lub niebo, co wskazuje na podwójną, materialną i niematerialną, naturę Ki czy Qi. Wewnątrz znaku ryżu jest także ukryty znak oznaczający drzewo, co pokazuje, że energia Ki mocno związana jest z drzewami i gromadzi się w drzewach. Dosłownie pojęcie to oznacza więc "gaz" lub "eter", ale także "oddech". W filozofii chińskiej termin ten używany jest na określenie jednocześnie "życiowego tchnienia" i "kosmicznej energii". Jest to więc chińska odmiana idei fundamentalnej jedności człowieka i wszechświata. "Qi" oznacza także "intencje", "emocje", co obrazuje potoczny zwrot "shengqi" - "złościć się", który oznacza dosł. "rodzić", albo "wydawać na świat qi", bowiem zagniewany człowiek nierzadko charakterystycznie dyszy. 

Yakushi Nyorai - Mistrz Energii Ki i Uzdrawiania z Góry Kurama

W ujęciu kosmicznym, energia Ki czy Qi jest fundamentalną esencją przedmiotów materialnych. Ki czy Qi przenika cały Wszechświat, stanowiąc podstawę, z której tworzy się materia, jest fundamentalną energią kosmosu. Jako że w filozofii chińskiej kluczowym atrybutem natury jest zmienność, czy też przemiana, pustka cyklicznie zamienia się w formę, a forma w pustkę. Idea ta jest zobrazowana w symbolu 太極圖 (Taiji tu) oznaczającym przemiany Yin i Yang, japońskie In oraz Yo. Jak pisze neokonfucjanista Zhang Zai:

"Kiedy Qi gęstnieje, staje się widoczna, wtedy pojawiają się kształty pojedynczych rzeczy. Gdy rozprasza się, przestaje być widoczna, jej kształty znikają. Czy kiedy jest zagęszczona można powiedzieć coś innego niż to, że jest przemijająca? A czy kiedy jest rozproszona można pochopnie stwierdzić, że wtedy nie istnieje?"  

W organizmie człowieka istnieje i krąży niewidzialna ”energia”, ”siła życiowa”, którą Chińczycy nazywają Chi lub Qi, po japońsku - Ki, po koreańsku - Ki-chol czy Ki-Hap, po indyjsku - Prana, w starożytnej filozofii greckiej -pneuma. Jest to podstawowy kanon tradycyjnej medycyny, na którym opiera się akupunktura, jak również i akupresura. Stare księgi chińskie opisują ją jako ”siłę” czy „energię” niezbędną do prawidłowej czynności komórek, tkanek i całego organizmu. „Energia” Chi występuje nie tylko u człowieka, ale mają ją również zwierzęta, rośliny i zjawiska przyrody, a nawet materia. Chi kieruje funkcjami wzrostowymi, obronnym i rozrodczymi, jest siłą napędową wszystkich procesów życiowych, jest po prostu życiem. Poprzez te czynności Ki czy Chi jest odpowiedzialna za fizyczną integrację każdej jednostki i za zmiany zachodzące w jednostce. Qi czy Chi to spoiwo, łączące nasze ciało, umysł i ducha. Każda komórka i każdy narząd mają swój większy lub mniejszy zasób Chi. Suma wszystkich Chi stanowi o potencji życiowej całego organizmu. 

Ochrona przed urokami i czarami w Reiki

Ochrona przed czarami, urokami i klątwami w Usui Reiki 

Każdy z ludzi na co dzień spotyka na swojej drodze wiele osób, a niestety większość z nich narzeka, zrzędzi, zazdrości, złorzeczy, zawiści, pluje emocjonalnym jadem i toksycznymi myślami itp., czyli jest po prostu wypełniona po brzegi negatywami, szkodliwymi awersjami psychicznymi. Jeśli poza tym oglądasz wzbudzajęce silne negatywne programy telewizyjne, słuchasz często złych wiadomości, czytasz codzienną prasę w skupieniu na negatywnościach, to tam także spotykasz się z ludzkim nieszczęściem, które również wypełnione jest negatywną energią. 

Mikao Usui Gyoho Shihan - Wielki Mistrz Reiki

Niektórzy mają nieszczęście trafić na swej drodze życia wyjątkowo złośliwe osoby parające się czarnoksięstwem czy czarną magią, złośliwym rzucaniem szkodliwych czarów, destrukcyjnym uroczeniem etc., co może być wskazówką, że taka poszkodowana osoba szczególnie powinna się zająć nauką i praktyką ochraniania siebie i bliskich przed takimi szkodliwymi agresorami. Warto zapoznać się z kilkoma dobrymi i skutecznymi sposobami na codzienną ochronę przed negatywną energią złorzeczenia czy czarnoksięstwa, przed złym okiem i złą energią, która otacza lub okazjonalnie dotyka prawie każdego z nas, czy tego chcemy czy nie.

Urok, klątwa czy czar, jaki został na kogoś rzucony może być silny tylko dlatego, że sami jesteśmy słabi, słabi psychicznie, słabi energetycznie. W ochronie przed złą energią innych osób pomoże codzienna modlitwa, w Usui Reiki zwykle nazywana Intencją. Żyjemy w trudnych czasach, w których ludzie coraz rzadziej pamiętają o solidarności i ludzkim braterstwie, a miłość do bliźniego staje się wyłącznie pustym frazesem, szczególnie w krajach tak zwanego Zachodu czy Dzikiego Zachodu. Nie zdajemy sobie nawet sprawy, jak wielu ludzi wysyła negatywną energię, czasami zupełnie nieświadomie, a czasami złośliwie i celowo wysyła złą energię (Shaki) która może według znawców zaszkodzić, a nawet zniszczyć. Dlatego trzeba wiedzieć, jak chronić się przed wszelkimi złowieszczymi życzeniami i wpływami innych.

Wielu ludzi mówi, że wystarczy po prostu dobre nastawienie do świata. Optymizm, wiara w ludzkie dobro i poczucie własnej wartości pomagają w uchronieniu się przed złymi spojrzeniami i złymi, zawistnymi myślami ludzi, którzy nam źle życzą. Człowiek, który wie, jak wiele jest wart i ma świadomość swojej siły będzie odporniejszy na złą energię, chociaż może to być niewystarczające przed bardziej złymi wpływami. Aura optymizmu i dobrego nastawienia do życia jest mocniejsza i trudniej jest się przez nią przebić złym energiom. Ktoś taki jest odporniejszy na rozmaite złe wpływy z zewnątrz, a aby wzmocnić siebie i swoją aurę, warto nauczyć się medytacji Reiki, w czasie których umysł może się zrelaksować i oczyścić. Warto również unikać używek naruszających aurę, jak narkotyki, alkohol i papierosy. Prowadząc czyste, zdrowe życie pełne miłości i spokoju jesteśmy silniejsi i bardziej odporni na niezdrowe sugestie czy złe emocje. 

Słup świetlisto-złocistego światła Reiki 

Wyobraź sobie zstępujący na ciebie i ogarniający cię ze wszystkich stron świetlisto złocisty słup tak zwanego "Deszczu Reiki". W myślach lub słownej modlitwie proś Źródło Reiki, Wyższą Jaźń czy Anioła Stróża (Ducha Opiekuńczego), o ochronę i opiekę w strumieniu spływającej i otaczającej cię niczym słup energii świetlisto-złocistego "Deszczu Reiki". Wysoko ponad sobą w miejscu Źródła Deszczu Reiki wizualizuj symbol Rei Ki zapisywany Kanji (Kandźi) w sposób starożytny dla uzdrowicielskich praktyk (nie w uproszczonej wersji japońskiego druku). Odpowiedniej do praktyki Rei Ki kaligrafi symbolu uczymy się na warszatatach z mistrzami reiki (u reiki sensei)... 

SHUGENDO - Przebudzenie Mocy Ki

Shu-Gen-Do - Ścieżka Przebudzenia Mocy 

Shugendō (jap. 修験道) – japoński nurt mistyczno duchowy zajmujący się wszechstronnie rozwojem duchowym człowieka, łączący elementy ezoterycznego buddyzmu, taoizmu, i shintō, a zwłaszcza kult gór i zwyczaj medytowania w górach. Adepci shugendō, zwani yamabushi (山伏, gyōja) - górskimi wojownikami - są kontynuatorami praktyk dawnych mnichów Kōya Hijiri. Za założyciela ruchu Shugendō tradycyjnie uważa się na wpół legendarnego ascetę-cudotwórcę En no Gyōja (634-707) czyli Jimpen Dai-Bosatsu. W okresie Meiji shugendō uznano za przestarzałe przesądy, zaś świątynie związane z ruchem przekształcono w państwowe chramy shintoistyczne. 

Shugendo - Święty Ogień

Odnowienie tradycji rozwinietej w okresie Heian (VIII-XII wiek) nastąpiło po roku 1945, kiedy to wprowadzono wolność wyznania. Shugendō ponownie stało się ruchem bardzo żywotnym i cieszącym się dużą popularnością. Obecnie shugendō praktykowane jest w różnych świątyniach i sektach, głównie przez yamabushi Yoshino z Dewa Sanzan związaną z tradycją Tendai, Kinpusen-ji oraz Ishiyama-dera szkoły Shingon. Dane statystyczne z końca lat dziewięćdziesiątych XX wieku wskazują na niemal 13 milionów aktywnie praktykujących. Wedle duchowo-mistycznych nauk Shugendo osiągnięcie duchowego przebudzenia i oświecenia możliwe jest jedynie poprzez połączenie z Kami (神), dobrymi i światłymi aniołami, bóstwami niebios. 

Adepci Shugendō (修験道) określani są mianem shugenja (śugendźa, 修験者) lub yamabushi (jamabuśi, dosłownie "wojownicy mieszkający w górach"), a także kenja, kenza, gdzie Ken oznacza Miecz. Ich praktyki obejmują szereg utrzymywanych w tajemnicy ćwiczeń ascetycznych, zwanych Shugyō. Historycznie ta tajemniczość związana jest również z prześladowaniami mistyków i uzdrowicieli duchowych ze strony japońskiego szogunatu. Charakterystyczną cechą shugendō, stanowiącą istotny element shugyō (Śugjo) są także pielgrzymki na określone Święte Góry dla wielodniowych medytacji, modlitw i postów (zwykle na 7 lub 21 dni). Podstawą Shugendo jest zrozumienie powiązań pomiędzy naturą ludzką a przyrodą, pomiędzy człowiekiem, przyrodą i niebiosami, rozwój duchowej mocy i potęgi, zebranie potrzebnego duchowego doświadczenia poprzez ćwiczenia i eksperymenty, poprzez intensywną praktykę w górach oraz mistyczną ascezę. 

Aikido - Tajemna Sztuka Walki

Aikido - tajemna japońska sztuka walki 

Aikido - japońska 合気道 aikidō, w dawnym, znacznie lepszym zapisie słowa Ki: 合氣道) – to japońska sztuka walki wręcz, obrony i ataku, skodyfikowana i rozwijana do perfekcji przez Morihei Ueshibę Sensei pod koniec dziewiętnastego i na początku dwudziestego wieku. Mistrz Morihei Ueshiba oparł rzuty i dźwignie aikido na starodawnym i legendarnym nurcie aikijutsu, a pracę nóg i sztukę posługiwania się bokkenem na tradycyjnej szermierce kenjutsu. Sztukę posługiwania się jō i koordynację ruchów na podstawie jōdō ze szkoły yagu-ryū, gdzie był niekwestionowanym mistrzem sztuki yari-jutsu - władania włócznią i lancą. Jak żadna inna sztuka walki, aikido kładzie nacisk na moralny i psychologiczny wymiar działań oraz na odpowiedzialność za zdrowie i życie drugiego człowieka w całym procesie treningu i walki. 

O'Sensei Morihei Ueshiba - Mistrz aikido i aiki-jutsu

Techniki podstawowe aikido składają się głównie z rzutów, dźwigni, szczególnie z dźwigni na małe stawy: nadgarstki i łokcie oraz uników i padów (ukemi). Oprócz walki wręcz, aikido zawiera bojowe elementy walki bronią, w celach ćwiczebnych używane są jō (kij), bokken (miecz drewniany), tantō (nóż ćwiczebny drewniany).  W najbardziej rozbudowanych systemach aikido, podobnie jak w starym aiki-jutsu, wyróżnia się ponad dwa tysiące technik lub kombinacji technicznych. Aikido współczesne składa się z kilkunastu szkół i nurtów, o mniej lub bardziej praktycznym nastawieniu, chociaż aikido Mistrza Morihei Ueshiba było sztuką bardzo bojową i praktyczną. Sztuka walki przerodziła się obecnie w szeroko rozumianą działalność rekreacyjno-zdrowotną, o jednej z najbardziej kwestionowanych – spośród wszystkich sztuk walki – przydatności do samoobrony, co jest wielką szkodą dla prawdziwej sztuki walki. Przedmiotem częstych dyskusji jest skuteczność rekreacyjnych technik aikido w przypadku rzeczywistej walki. 

Koreańską sztuką walki, wykazującą podobieństwo do aikido w technikach dźwigni i rzutów, jest hapkido, które także powstało w inspiracji japońskimi legendarnymi technikami aiki-jutsu, w tym daito-ju-jutsu. Elementy technik aikido wykorzystuje w swoich filmach aktor Steven Seagal. Źródłosłów słowa "aikidō" to połączenie trzech niezależnych sylabicznych pojęć:

ai (jap. 合) – połączenie, zjednoczenie, harmonia, zgodność;

ki (jap. 気) – duch, energia (od chińskiego qi), moc duchowa, energia życia, witalność; chińskie: qi (chi); 

dō (jap. 道) – droga, metoda, sposób, nauczanie, ścieżka duchowa; chińskie: dao (tao); 

Aikido składa się z szerokiego zakresu technik, opierających się na zasadzie ruchu i energii, by zmienić kierunek lub zneutralizować atak oraz kontrolować atakującego. Wiele technik opiera się na ruchu kołowym lub po łuku. Istnieje opinia, że aikido jest szczególnie dobrze dostosowane do sytuacji z wieloma atakującymi. Na najwyższym poziomie aikido może być zastosowane do obrony bez powodowania poważnych obrażeń u atakującego lub broniącego się. Jeżeli techniki są wykonywane poprawnie, wzrost ani siła nie mają wpływu na ich efektywność. Wielu dawnych ekspertów uważa, że techniki aikido powinny być poprzedzone mistrzowskim opanowaniem podstaw ju-jutsu, gdyż idealne wykonywanie technik typu aiki-jutsu przynależało do najwyższego poziomu technicznego chociażby w szkołach daiti-aiki-jutsu. 

Filozofia Budo i Bujutsu Trening Ki i Hara

ROZWAŻANIA NAD JAPOŃSKIM BUDO

Rozwijanie podstaw umysłu i ciała

 

PRZEDMOWA. W świątyni HACHIMANGU w dawnej stolicy KAMAKURA, miałem okazję oglądać pokaz konnego łucznictwa szkoły TAKEDA RYU. W przeciwieństwie do wyścigów konnych, gdzie rywalizacja sprowadza się wyłącznie do szybkości, widok krępych rumaków bojowych z jeźdźcami, którzy dosiadając ich wyjeżdżają na pole, a następnie w pełnym galopie oddają kolejne strzały, to doprawdy niezwykłe i wspaniałe widowisko. Przywodzi na myśl heroiczny etos dowódców wojennych walczących z siodła. Charakterystyczne szczegóły japońskiego stylu jazdy konnej wynikają z głębokiej przyjaźni pomiędzy człowiekiem a wierzchowcem jak również z faktu, że sztuka polega na ułożeniu nadgarstków, bioder i stóp, które w tym uczestniczą. Sztuka łucznictwa konnego, która mogła zawitać do Japonii przez Mongolię, Chiny i Koreę, po tym jak dotarła do Japonii została zmodyfikowana za sprawą wprowadzenia unikalnych strzemion. W strzemionach stosowanych w Azji kontynentalnej, jak również w Europie i Ameryce, stopa wkładana jest do strzemienia przypominającego pedał i opiera się na nim częściowo, podczas gdy pięta zwiesza się luźno. W strzemionach japońskich na platformie opiera się cała podeszwa stopy, dzięki temu strzemię połączone jest z ruchem bioder. Innymi słowy, nacisk kładziony jest na biodra i stopy (strzemiona) i uwidacznia się to w kierowaniu cuglami i technice strzelania. Słyszałem, że szczególną cechą koni japońskich jest poruszanie się w sposób, który eliminuje ruch pionowy, lecz tak naprawdę jeździec wkłada stopy w strzemiona, które są umiejscowione nieco wyżej niż w innych stylach jeździeckich i z biodrami lekko uniesionymi nad siodłem, uzyskuje pozycję podobną do stosowanego w SUMO kroku SHIKO. Tak więc w galopie ciężar jeźdźca nie spoczywa bezpośrednio na grzbiecie wierzchowca. Co więcej, gdy dolna część ciała łucznika nie podlega wpływom ruchu wierzchowca, jego górna połowa ciała staje się wolna, zaś pozycja strzelca stabilna.

Inaba Minoru Sensei  ur. 8 listopad 1951

W gazecie wydrukowano artykuł zatytułowany „Mistrz AIKI BUJUTSU”, w którym przedstawiono sekretne zasady DAITO RYU AIKI BUJUTSU. Napisano w nim, że ów szczególny mistrz miał 87 lat, ale w mgnieniu oka miotał swymi uczniami, mężczyznami pełnymi młodzieńczej dumy, siły i wigoru, rzucając ich na matę. Wiadomość, że nawet w obecnych czasach wciąż istnieją tacy ludzie, najwyraźniej wywarła silny wpływ na czytelników. Jeden z uczniów opisuje swoje wrażenia na temat technik SHIHANA następująco: „W chwili, gdy chwytasz mocno jego dłoń, nagle twoja siła fizyczna znika i zostajesz rzucony, przelatując w powietrzu dwa, trzy metry do tyłu. W tym momencie nie czujesz żadnej siły, ale po tym, z jakim impetem uderzasz o matę, uświadamiasz sobie, że doświadczyłeś zetknięcia z jakąś nieprawdopodobną energią”. Tak właśnie mówi. Nawet bardziej doświadczeni studenci, którzy trenowali regularnie przez długi czas, mówią, że nie rozumieją, dlaczego tak się dzieje. „Nawet dla mnie jest to tajemnicą” – mówi sam mistrz, co jest niezwykłe, ale stwierdza, że AIKI to technika. „Zacząłem móc tego dokonywać, kiedy skończyłem 70 lat. Po prostu ćwiczyłem i zanim się zorientowałem, już to potrafiłem”. Tak właśnie mówi. Jego wyjaśnienie techniki jest naprawdę proste. „Usunięcie siły” z ramion, oto, co zawiera się w tych słowach. Stabilność jego  postawy uwidacznia się na zdjęciach, to coś, co rzadko się spotyka. Przy całkowicie  rozluźnionych ramionach, siła przepływa z jego łokci aż do koniuszków palców. Źródło jego siły tkwi w biodrach i nogach. Jak zatem ćwiczyć biodra i nogi? O tym on wszelako nie mówi. Ostrzega natomiast – „Ponieważ świat przeszarżowuje z nauczaniem, przeucza, ludzie nie rozważają gruntownie rzeczy samemu i przez siebie samych”. 

***

Japońskie pływanie to coś, czego przykładów nie spotyka się często na świecie. 79-letni mistrz, uosobienie tej wspaniałej tradycji, wskazuje na owo prze-uczenie z innego punktu widzenia. Ludzie nie potrafią robić wielu rzeczy na raz. Bez ogródek tłumaczy świat sztuk walki stwierdzając, że faktem jest, iż rozwijasz w sobie zrozumienie, ćwicząc rzeczy jedna po drugiej, przez długi czas. Powiada: „W pływaniu są trzy podstawowe pozycje ciała: horyzontalna, boczna i pionowa. Jednak w zależności od pływów i prądów rzecznych, różne techniki pływackie wykorzystywane są dla różnych celów. Obecnie, jako że miejsc gdzie można praktykować sztukę pływania w starym stylu jest coraz mniej, możemy ćwiczyć już tylko na basenach. Woda w nich jest martwa. Co więcej, pływanie w basenach stało się uproszczoną rywalizacją sprowadzającą wszystko do szybkości”. Zgodnie z moimi przypuszczeniami, także w pływaniu ważne są nogi i biodra. Siła jest ekspediowana na zewnątrz przez koniuszki palców. Podstawowa technika pływacka zwana GOZEN OYOGI, wykorzystuje tylko ruchy nóg w celu unoszenia górnej połowy ciała nad wodą. Wspomniany mistrz ćwiczył nogi i biodra trenując GOZEN OYOGI codziennie przez wiele miesięcy, jak sam mówi. Wspomina, że nawet, kiedy nadchodziła powódź, jego nauczyciel zmuszał go, aby trenował pływanie i właśnie w tych okresach naciskano nań, aby  ćwiczył częściej i z jeszcze większym zaangażowaniem. Mówi: „Jeżeli stale pływasz, RIKIMI całego ciała stopniowo się rozluźnia, a wówczas moc może zebrać się w KAFUKU TANDEN. To pozwala ci na płynniejszą, szybszą reakcję na rzeczne pływy i prądy. W gruncie rzeczy bowiem, jeśli nie zdołasz uczynić swego ciała elastycznym, ze stabilnym centrum, nie osiągniesz niczego”. Te obrazowe słowa praktyka KOBORI RYU, starego stylu sztuki pływania, który ewaluował wśród bezmiaru oceanu i w trakcie bitew rzecznych, mają wielką wagę. 

Shinto - Droga Nieba - Taoizm Japoński

Shin-Tou - Sintoizm jako praktyka Tao Nieba 

Shintō (jap. 神道 shintō, kami-no michi?) lub kannagara-no-michi (jap. 神ながらの道 droga bogów lub droga bóstw (aniołów), pol. także shintoizm, sintoizm) – tradycyjna religia i droga duchowa Japonii oparta na historii i mitologii japońskiej, charakteryzująca się różnorodnością przejawów i kultów. Wierzenia shintō nie mają wspólnego kanonu, jedynej organizacji, ani jedynych świętych ksiąg. Zwrot kannagara-no-michi jest słownikowo przedstawiany jako synonim shintō i "drogi bogów", ale według wydawnictw specjalistycznych, oznacza "w zgodzie z wolą bogów, niebian". Był używany m.in. w celu odróżnienia ortodoksyjnego shintō świątynnego od grup politycznych i wierzeń popularnych. Centralnym dla shintō pojęciem są bóstwa kami. 

Gochi Shihan - Mistrz Dirog, Tao i Shinto

Japońskie słowo shintō (神道) - wymawiane po chińsku shéndào (shen tao) - czyli Tao Nieba, składa się z dwóch znaków. Pierwszy z nich (shin), czytany po japońsku kami, oznacza "bóstwa", "bogów", "święte duchy", "aniołów" w rozumieniu i tradycji japońskiej. Drugi znak (to) ma odczytywany po japońsku jako michi (do) - oznacza "drogę", "sposób postępowania". Oba znaki złożone w jedno słowo, zgodnie z zasadami języka japońskiego, mają czytanie sino-japońskie shintō. Po raz pierwszy zostało ono wymienione w najstarszych kronikach japońskich Nihon-shoki, ale obecnego znaczenia nabrało ostatecznie znacznie poźniej, w XIII wieku. Należało bowiem wprowadzić rozróżnienie tych tradycyjnych wierzeń japońskich od znanych już w całym kraju: buddyzmu i konfucjanizmu. 

Słowo chińskie shéndào (shen tao), pisane tymi samymi znakami, było rozumiane w odmienny sposób przez konfucjanistów (w sensie mistycznych praw natury i w odniesieniu do drogi prowadzącej do grobu), taoistów (w sensie magicznych sił specyficznych dla tej szkoły myślenia) i chińskich buddystów (istnieje przypadek nazwania w ten sposób nauki Buddy oraz inny - odnoszący się do koncepcji mistycznej duszy). Żadne z tych znaczeń nie ma związku z wiarą w japońskie kami, ale jak najbardziej w chińskie bóstwa taoistyczne.

Koichi Tohei Sensei - 10 Dan Aikido

Soshu Koichi Tohei Sensei - 10 Dan Aikido

Sōshū Koichi Tohei (藤平光一, Tōhei Kōichi, 1920-2011) - urodzony 20 stycznia 1920, a zmarły 19 maja 2011 w wieku 91 lat - był jedynym aikidoką ze stopniem 10 Dan otrzymanym od Morihei Ueshiba, i założycielem Stowarzyszenia Ki oraz jego stylu aikido, oficjalnie znanego jako Shin Shin Toitsu Aikido (dosłownie: „aikido ze zjednoczonym umysłem i ciałem”), ale powszechnie znane i rozpowszechniane jako Ki-Aikido. 

Przyszły Soshu Koichi Tohei urodził się w 1920 roku w dzielnicy Shitaya (下谷区), obecnie Taitō, w Tokio i ukończył Wydział Ekonomiczny Uniwersytetu Keio. Jako chłopiec Tohei był chorowity i słaby, przez co jego ojciec polecał Tohei na nauka judo. Młody Koichi ciężko trenował, a jego organizm prosperował i rozwijał się, jednak wkrótce po rozpoczęciu studiów na uniwersytecie Keio w 1936 roku zachorował ciężko na zapalenie opłucnej. To zmusiło Koichi Tohei do wzięcia rocznego urlopu dziekańskiego do studiów naukowych. 

O'Sensei Morihei Ueshiba i Koichi Tohei

Koichi Tohei od 1936 roku studiował Zen pod kierunkiem pana Josei Ohta, mistrza Zen w świątyni Daitokuji w Kioto oraz metodę oddechową Misogi od Tetsuju Ogura Sensei, który w tym czasie nauczał w Ichikukai Dojo. To był naprawdę rygorystyczny trening, graniczący z życiem i śmiercią. Chociaż nawet jeśli trening był trudny, a może właśnie dlatego, pomógł mu całkowicie wyleczyć go z choroby opłucnej i pokazał mu, jak ważne jest utrzymanie silnego umysłu i jak to wpływa na stan ciała. 

Koichi Tohei był przygnębiony myślą o utracie nowo odkrytej siły ciała i środków do jej treningu, więc postanowił zastąpić naukę judo medytacją zen (dhjaną) i ćwiczeniami oczyszczania misogi, których nauczył się w Ichikukai Dojo w Tokio. Podobnie jak w przypadku studiów judo, Koichi Tohei z zapałem rozpoczął trening umysłu i wkrótce osiągnął sukces pomimo poważnych problemów
zdrowotnych. Po wyzdrowieniu z zapalenia opłucnej, Tohei nabrał przekonania, że ​​to jego wysiłki w trenowaniu umysłu i kultywowaniu mocy Ki pomogły mu uleczyć się i wyzdrowieć. To stymulowało jego późniejszy rozwój w kierunku Kiatsu, systemu leczenia chorób fizycznych poprzez naciskanie palcami i rozciąganie Ki do ciała chorej osoby. Kiatsu to energetyczne tradycyjne Shiatsu z Ki. 

Po wyzdrowieniu z zapalenia opłucnej wrócił do judo, ale ostatecznie Koichi Tohei chciał czegoś więcej niż tylko treningu fizycznego i nie sądził, że judo jest właściwą sztuką do ćwiczeń, chociaż kontynuował naukę judo, dopóki nie zaczął treningów aikido w przełomowym 1940 roku. 

W 1940 roku, kiedy miał 19 lat, instruktor judo Tohei, Shohei Mori, zalecił Tohei spotkanie z założycielem aikido, Morihei Ueshibą. 

AIKIDO - Japońska Sztuka Walki

AiKiDo - Podstawowa Wiedza

Nazwa Aikido wielu osobom wydaje się znajoma, nie tylko tym, którzy trochę ćwiczyli Aikido, Aiki-Jutsu czy Ki. Czy jednak na pewno wiesz, czym tak naprawdę jest ta starożytna japońska sztuka walki? Dowiedz się o historii Aikido, dawnej sztuce Yawara czyli Aiki-Ju-Jutsu, jego zasadach i filozofii życia. Aikido to styl życia, którego istotną częścią jest najlepiej codzienny trening Ki, podobnie jak ma to miejsce w leczniczym Qigong (Ki to chińskie Qi) czy japońskim Reiki.

-> Nazwa aikido pochodzi od trzech japońskich pojęć: AI – harmonia, zgoda, jedność; KI - siła wewnętrzna, energia życia, bioenergia, duch życia; DO - droga, metoda, sposób. Razem Ai-Ki-Do (AiKiDou) to droga do zharmonizowania siły wewnętrznej, metoda w której zgadzamy się z naturalnym biegiem energii życia, Ki. Japoński zapis to: 合 気 道 – aikidō, czasem też w klasycznym zapisie 合 氣 道

-> Kolebką aikido jest Japonia. Jego współczesny odtwórca czy założyciel pod tą nazwą to Morihei Ueshiba (1883 - 1969), wybitny człowiek który całe życie poświęcił studiowaniu sztuk walki i energii Ki. Swoje doświadczenia i przemyślenia zawarł w idei aikido - drodze do harmonii z "ki" wszechświata. 

-> MORIHEI UESHIBA (14.12.1883 - 26.04.1969) – uważany za twórcę aikido, wybitny praktyk i filozof sztuk walki, od młodości praktyk shugendo (shugenja). Za rozpowszechnienie aikido i propagowanie go na świecie otrzymał od Cesarza Japonii tytuł O'Sensei (Wielki Nauczyciel) – mniej więcej odpowiednik tytułu szlacheckiego sir w Wielkiej Brytanii. Używanie tego tytułu samowolnie jest w Japonii przestępstwem karalnym na tej samej zasadzie jak posługiwanie się tytułem profesora czy orderu państwowego bez jego rzeczywistego nadania. Oprócz Morihei Ueshiba, w XX wieku e.ch. tytuł O'sensei został nadany twórcy karate shotokan, Gichin Funakoshi. 

-> Hatsu Ueshiba – żona Morihei była mistrzynią sztuki walki włócznią, Yari-Jutsu. Ćwiczyła aż do śmierci. 

-> Aikido ma swoje korzenie w sztuce Daito Aiki-Jutsu, o którym pisze się, że było założone przez księcia Teijun, szóstego syna władcy Seiwa (panował w latach 850-880 e.ch.). Syn księcia, Tsunemoto, przekazał idee AiKi następnym pokoleniom rodziny Minamoto. 

-> Aikido jak się uważa ma u swych podstaw Ju-Jutsu, Ken-Jutsu (Sztuka Miecza) i Sumo, czyli sztuki walki, które opierają się na wytrąceniu przeciwnika z równowagi. Ta sama zasada obowiązuje w aikido. To co znane jest obecnie jako sztuki walki, Budo, jest ucywilizowaną i często usportowioną formą swych pierwowzorów. Dawniej gdy walka wręcz była jedynym sposobem rozwiązania konfliktu, jej celem była eliminacja przeciwnika przez okaleczenie bądź zabicie go.

-> W aikido adepci uczą się posługiwać bronią: Jo - kij długości około 120 cm, Boken - drewniana atrapa katany - miecza samurajskiego. Studiowanie Jo to kształcenie, czy koordynacja pracy stóp i rąk. Boken to nauka zgrania czasowego, timingu (czyt. tajmingu), który jest jedną z najważniejszych umiejętności każdej sztuki walki. Techniki uderzeń w aikido pochodzą z ruchów cięć i pchnięć mieczem oraz włócznią (yari), stąd specyficzne ułożenie dłoni oraz konieczny dla ich stosowania trening z białą bronią. 

-> Największymi uczniami i kontynuatorami Mistrza Morihei Ueshiba są: Koichi Tohei (10 dan), Gozo Shoda (9 dan), Minoru Moshizuki (9 dan), Hirokazu Kobayashi (9 dan), Morihiro Saito (8 dan), Kishomaru Ueshiba (8 dan). Największe zasługi dla popularyzacji aikido poza Japonią jeszcze za życia Ueshiba miał Koichi Tohei, główny specjalista techniczny uznany przez mistrza. 

-> Aikido zostało sprowadzone do Polski przez adepta judo, Janusza Bronisława Daroszewskiego ze Szczecinka, który interesował się tą sztuką już w latach sześdziesiątych XX wieku, a w połowie lat 70-tych zaczął ćwiczyć z kilkoma przyjaciółmi. Regularne i oficjalne nauczanie w Polsce zostało zapocząttkowane już w 1977 roku w Szczecinku przy TKKF, a także w sali gimnastycznej Liceum im Ks. Elżbiety. W 1978 roku okazało się, że równolegle sztuką Aikido interesował się od 1976 roku Marian Osiński ze Szczecina, także dżudoka, co zaowocowało obustronną współpracą klubów. 

-> Aikido przynajmniej w Japonii uchodzi za bardzo skuteczną sztukę walki, jako że jest jedną z głównych ćwiczonych przez policję i siły samoobrony w celu skutecznego obezwładniania przestępców. Niestety wersje rekreacyjne i filozoficzne nauczane na Zachodzie nie zawsze nadają się dla celów praktycznych z uwagi na "zgubienie" wielu istotnych praktycznych elementów oraz niewłaściwą metodykę treningu. 

-> Transliteracja nazw japońskich: znak „y” czytaj jak polskie j; „r” – czytaj pomiędzy polskim „r” oraz „l”; literki „sh” czytaj pomiędzy polskim „sz” oraz „ś”, raczej miękko; „j” - czytaj jak polskie „dź”; „z” - czytaj jak polskie „dz”; „ch” - czytaj jak bardziej polskie „ć” niż „cz”; słowa wymawiaj sylabicznie, bardziej z brzucha, z głębi gardła... Aikido i inne sztuki z Do czytaj aikidō, z długim i głębokim ō, czytanym jak ou, "aikidou"...

Shōji Nishio Sensei 1927-2005

Shōji Nishio Sensei - 1927-2005 - Mistrz Aikido i Iaido 

Shōji Nishio po japońsku: 西尾昭二 Nishio Shōji; urodził się dnia 5 grudnia 1927, zmarł dnia 15 marca 2005 – japoński mistrz sztuk walki, twórca i propagator odmiany aikido znanej jako styl  aikido nishio. W dzieciństwie intensywnie trenował judo (6 dan) i karate (5 dan). W 1951 roku  sensei Y. Sodeyama, mistrz karate i nauczyciel Shoji Nishio, opowiedział mu o swojej "walce" z ō-Sensei Morihei Ueshibą (Sodeyama nie zdołał nawet dotknąć ō-Sensei'a) i zachęcił młodego Shōji do nauki aikido. 

Nishio urodził się w prefekturze Aomori w Japonii w 1927 roku. Dołączył do Aikikai Hombu Dojo w 1951 roku i zaczął uczyć innych około 1955 roku. Przed spotkaniem z aikido studiował judo (6 Dan Kodokan Judo), karate (5 Dan Shindō jinen-ryū), iaido (7 Dan Nihon Zendoku Iaido) i jōdō, a także Shintō Musō-ryū jōjutsu i Hōzōin-ryū sōjutsu. Zdobyte dzięki nim umiejętności udało mu się płynnie wtopić we własny, specyficzny styl aikido, w którym wszystkie techniki mogą być wykonywane z drewnianym mieczem bokkenem w dłoni, jak również bez broni, a jego systemy broni mają niewiele podobieństw do bardziej powszechnego systemu wywodzącego się z Morihiro Saito Sensei. Posiadał tytuł shihana Aikikai, a także stworzył nową szkołę Iaido z formami z aikido, zwaną Aiki Toho Iaido lub Nishio-ryu Iai. W 2003 roku Nishio otrzymał nagrodę Budo Kyoryusho od Japońskiej Federacji Budo za całokształt wkładu w rozwój i propagowanie aikido na całym świecie. 

Shoji Nishio - trening z mieczem 1984 rok

W 1942 roku, w wieku 15 lat, pośród chaosu II wojny światowej, Nishio przeniósł się do Tokio, gdzie rozpoczął pracę w Ministerstwie Finansów w Mennicy Japońskiej. W tym samym czasie zaczął ćwiczyć judo (dżudo) w pobliskim dojo. Wojna zakończyła się dnia 15 sierpnia 1945 roku, zatem 1 września 1945 roku udał się do Kodokan, światowej siedziby judo. Kiedy przybył, w budynku był bałagan, okna wybite podczas bombardowań i nie było tam nikogo oprócz starego dozorcy. Nie było żadnych formularzy zgłoszeniowych, więc Nishio po prostu zapisał swoje imię na zwykłej kartce papieru i tam je zostawił jako swoje zgłoszenie na treningi. Nishio wspomina z rozbawieniem, że był pierwszą osobą, która dołączyła do Kodokan po II wojnie wojnie światowej. Czasami szedł trenować i nikogo tam nie było, więc po prostu spędzał czas ćwicząc ukemi, a potem wracał do domu. 

W następnym roku sprawy w Kodokan zaczęły się poprawiać. Shōji Nishio trenował pod okiem słynnego Kyuzo Mifune (1883-1965) 10 dan judo, czwartego z zaledwie osiemnastu nominowanych na stopień 10 dan przez Kodokan. Mifune był uważany za jednego z największych praktykujących judo w historii. Nishio lubił ciężkie treningi, ale w wieku 23 lat zaczynał być niezadowolony z praktycznych ograniczeń, jakie konkurencja nakładała na judo. Rozpoczął więc także treningi karate pod kierunkiem Yasuhiro Konishi (1893-1983), jednego z pierwszych nauczycieli karate w kontynentalnej Japonii. Yasuhiro Konishi był wiodącą siłą w rozwoju i akceptacji karate w Japonii. Konishi był założycielem Shindō jinen-ryū (神道自然流) karate. Konishi studiował także Aikido pod okiem O'Sensei Morihei Ueshiby, związek ten sięgał lat 30-tych XX wieku, kiedy Morihei Ueshiba uczył w swoim Kobukan Dojo w okręgu Shinjuku w Tokio. Konishi zademonstrował Heian Nidan (kata z karate z Okinawy) dla Morihei Ueshiby, który powiedział Konishiemu, że powinien przestać marnować czas na nieskuteczne techniki. Zainspirowany szczerymi komentarzami Morihei Uehiby, Konishi opracował kata, które nazwał Tai Sabaki („ruch ciała”). Ueshiba następnie zauważył: „Demonstracja, którą przed chwilą zrobiłeś, była dla mnie satysfakcjonująca i jest to kata warte opanowania”. Konishi opracował trzy kata, Tai Sabaki Shodan, Tai Sabaki Nidan i Tai Sabaki Sandan, wszystkie oparte na tych samych zasadach zainspirowanych przez Moihei Ueshibę. Konishi powiedział, że Morihei Ueshiba był najlepszym wojownikiem sztuk walki, jakiego kiedykolwiek poznał. 

Reputacja O'Sensei Morihei Ueshiby stała się znana Shōji Nishio kilka lat po tym, jak zaczął trenować z Mistrzem Konishi. W 1951 roku starszy instruktor w dojo Konishiego, Toyosaku Sodeyama, wspomniał Nishio, mającym teraz zaledwie 25 lat, że widział mistrza sztuk walki, który był jak „upiór!” Nishio mówi: „Byłem zdumiony, że był ktoś, kogo nawet Sodeyama Sensei nie mógł uderzyć. To był O'Sensei [Morihei Ueshiba]… W każdym razie poszedłem zobaczyć Aikido i natychmiast dołączyłem do dojo. Kazano mi iść i przyjrzeć się Aikido, ale nigdy nie wróciłem do karate!” 

Aikido i Trening energii Ki Koichi Tohei

AIKIDO - Podstawy treningu Ki - Harmonia Ciała i Duszy 

Koichi Tohei (10 dan) przez wiele lat był dyrektorem technicznym Fundacji Aikido Aikikai w Japonii. Po śmierci Morihei Ueshiba w 1969, spadkobiercą szkoły został Kishomaru Ueshiba, który posiadał stopień 7 dan, chociaż kilku mistrzów miało wyższe stopnie w tej sekretnej wówczas sztuce opartej na treningu energii Ki. Już w 1971 roku, syn mistrza, Kishomaru Ueshiba  zaczął robić "porządki" i eliminować tych, co umieli i rozumieli więcej od niego. Tak Koichi Tohei, najwyższy stopniem i umiejętnościami, musiał odejść z Aikikai w atmosferze skandalu i obciachu, a Aikikai stało się tym, czym jest - bez swojej najlepszej kadry mistrzów (wielu innych dobrych mistrzów, także odeszło z Aikikai)! 

Mistrz Koichi Tohei - 10 Dan Aikido i Ki Aikido

Koichi TOHEI (1920-2011) - 10 dan Ki i Aikido

Mistrz Ki i Aikido, Koichi Tohei (藤平光一 Tōhei Kōichi) znany jako Soushu urodził się w Japonii w prefekturze Tochigi 20 stycznia 1920 roku  jako pierworodny syn swoich rodziców. Tam też dorastał, a jako dziecko był słaby i chorowity, dużo czasu spędzał pod opieką lekarzy i tradycyjnych szamańskich uzdrowicieli. Swoją przygodę ze sztukami walki zaczął od treningów judo. To one według jego ojca, 4 dana judo, miały poprawić zdrowie małego Koichi Koichi. Pierwsze treningi judo rozpoczął w wieku 12 lat, aby już trzy lata później otrzymał czarny pas. W czasie intensywnych treningów 16-letni Koichi Tohei nabawił się zapalenia opłucnej. W konsekwencji musiał nie tylko opuścić szkołę, ale i zrezygnować z ćwiczeń na pewien czas. W czasie swojej choroby zaczął zastanawiać się nad swoją sprawnością fizyczną i możliwościami ciała oraz ducha (Kokoro). Chcąc wzmocnić ducha zaczął praktykować japońskie Zen (Medytację) w Ichikukai Dojo w Tokio. Jednak zarówno Zen, jak i pozostałe stosowane praktyki nadal nie pozwalały mu uzyskać przewagi na większym i cięższym przeciwnikiem. To właśnie w czasie tych rozważań i poszukiwań duchowej drogi Koichi Tohei usłyszał o Aikido i Mistrzu Morihei Ueshiba. Z Mistrzem Ueshibą spotkał się w czasie jednego z pokazów, a przyjęty na naukę Aikido został z polecenia mistrza judo, Shokei Tori w 1940 roku, gdy miał zaledwie 19 lat. Od tego czasu rozpoczął regularne treningi sztuki Aikido - Drogi Harmonii z Ki. W 1968 roku otrzymał najwyższy 10 stopień dan oraz był głównym instruktorem Centralnego Dojo Aikido Aikikai w Tokio. W Aikido Mistrz Tohei kładł główny nacisk na energię Ki zamienianą w praktyczną Moc duchową, a także poświęcał dużo czasu koncentracji oraz oddychaniu (haragei, misogi). Upowszechnił dotąd sekretną japońską sztukę przesyłania energii Ki wprost do punktów akupresury, co jest wyższym, bardziej energetycznym stopniem Shiatsu - japońskiej akupresury. Był założycielem Międzynarodowego Stowarzyszenia Ki (Ki No Kenkyukai) oraz szkoły Ki Aikido znanej jako Shin Shin Toitsu Aikido w 1971 roku. Często był mistrzem prowadzącym szklenia w Akademiach Policyjnych, w tym w Japonii, w USA i na Hawajach oraz słynnej Akademii policyjno-wojskowej Shumei Okawa w Tokio. Działał głównie w Japonii i USA, tylko trochę w Europie. Od 2003 roku oficjalnie zaprzestał intensywnego nauczania i przekazał szefostwo szkoły Ki Aikido w ręce swego syna Shinichi Tohei’a, którego w 2007 uczynił sukcesorem Shin Shin Toitsu Aikido. Odszedł w chwale jako najwyższy po Morihei Ueshibie Mistrz Ki i Aikido w dniu 19 maja 2011 roku w wieku 91 lat, z tego 70 lat praktykując czynnie Aikido i Trening Ki.

Słynnymi uczniami Koichi Tohei mającymi pozycję Shihan, nawet z czasów Aikikai są: Hiroshi Tada, Sadateru Arikawa, Seigo Yamaguchi, Shigenobu Okumura, Kazuo Chiba, Yoshimitsu Yamada oraz Steven Seagal. Najsłynniejsi uczniowie z okresu Stowarzyszenia Ki i Ki Aikido: Koretoshi Maruyama (9 dan), Shizuo Imaizumi (7 dan), Iwao Tamura (9 dan), Shinichi Suzuki (9 dan), Christopher Curtis (8 dan), Takashi Nonaka (9 dan), Calvin Tabata (8 dan), Koichi Kashiwaya (8 dan), David E. Shaner (8 dan), Ken Williams (G.B.), Harry Kiyoshi Ishisaka (CA), Kenjiro Yoshigasaki (8 dan), Fumio Toyoda (6 dan), Roy Y. Suenaka (8 dan), Alan Ruddock (6 dan), Shuji Maruyama, Steven Seagal (7 dan), Kenji Ota (5 dan), Mitoshi Uyehara (3 dan), Roderick T. Kobayashi (6 dan), Jon Mamoru Takagi (6 dan) i wielu innych. Spadkobierca Ki Aikido, Shinichi Tohei kieruje organizacją mającą około 500 dojo w 25 krajach na całym świecie, w których praktykuje około 50 tysięcy osób na różnych poziomach zaawansowania.

SŁOWO OD TŁUMACZY

Oddajemy do rak polskich aikidoków fragmenty zaledwie wybitnej książki największego żyjącego obecnie eksperta aikido, Koichi Tohei (10 Dan), posiadającego oczywiście najwyższy stopień wtajemniczenia w tej sztuce, nadany komukolwiek przez Mistrza Założyciela prof. Morihei Ueshiba. To co jest tu zawarte nie jest teorią aikido, czy jego filozofią lub jak mówią niektórzy jego strona mistyczną, ale jest to czysta praktyka w jej najlepszej z możliwych form opartych na treningu Ki (Chi). Myślę, że w przyszłości uda mi się udostępnić dalsze fragmenty tej i innych książek Koichi Tohei w polskim tłumaczeniu, co jak sądzę ukaże wielu z was prawdziwy obraz i sens aikido. Aikido bowiem, jak wiele różnych dróg, prowadzi do tego samego celu. Jest prostą ścieżką wiodącą ku światłości, ku wielkiej samorealizacji. Dobrym tego przykładem jest sam Mistrz Założyciel, który stworzył sztukę i rozwijał ją wraz ze swoją samorealizacją - oświeceniem.

Drugim przykładem jest Koichi Tohei (10 Dan), który przez praktykę Aikido jak również Zen i metod oddychania zyskał w końcu oświecenie, co było równoznaczne z uzyskaniem od Mistrza Założyciela najwyższego stopnia w aikido - 10 Dan. Jako tłumacze pragniemy zwrócić uwagę, iż użyte w oryginale angielskim słowo „spirit” oznacza zarówno umysł w najszerszym znaczeniu tego słowa, jak również oznacza ducha człowieka lub wewnętrzną energię, co w odniesieniu do dwóch pierwszych znaczeń utożsamia się i jednoznacznie używa dla określenia wewnętrznej strony człowieka. Tak więc w tłumaczeniu słowo umysł, duch, dusza są używane zamiennie w swym głębokim wewnętrznym aspekcie.

Chcemy, korzystając z okazji, rzec, iż po przetłumaczeniu części tej książki żal nam się dosłownie zrobiło, że mając ją, nie tłumaczyliśmy jej znacznie wcześniej. To był naszym zdaniem wielki błąd. Uwzględnia ona bowiem właściwą postawę, właściwe działanie i właściwą praktykę - trzy aspekty ścieżki aikido opartego o trening Ki. W końcu jako tłumacze chcielibyśmy podziękować tym wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego działa i jego rozpowszechnienia, chociaż w bardzo wąskim zakresie i tylko na użytek prywatny zainteresowanych rozwojem aikido i treningiem Ki w Polsce. Materiał tu zawarty stał się podstawą do rozwinięcia bardzo efektywnych metod treningu aikido, znanych z ogromnej skuteczności, które prezentował Koichi Tohei, a wcześniej Morihei Ueshiba na swoich pokazach w wielu krajach świata (Wł.Mad.).