Iaido i iaijutsu - tradycyjna szermierka japońska

Tradycyjna japońska szermierka Iai-Jutsu oraz Iaido 

Iaido to sztuka walki japońską szablą kataną. Metody tej sztuki używał Mistrz Aikido Morihei Ueshiba do ćwiczeń z Bokuto - drewnianą imitacją szabli. Na ideach miecza I-ai zasadzają się praktyki w szkołach Jujutsu, Yawara, Aikido oraz Aiki-Jutsu. Dobrze poznać podstawy Iai, jako spuścizny tradycji dawnych samurajów i bushi - mnichów wojowników z gór.

Iaidoka - Mistrz Iaido siedzi w Seiza

Iaidō (jap. 居合道 iaidō) - sztuka dobywania szabli (katana), japońska odmiana szermierki. Jest to zarazem jedna z japońskich sztuk walki określanych wspólnym mianem budo. Słowo iaidō składa się z trzech znaków oznaczających w uproszczeniu: "i" – być; "ai" - pasować, nadawać się, być właściwym; "dō" - droga, sposób, metoda. Początki Iaijutsu, znanej też pod nazwą battojutsu, jako realnej sztuki walki zaistniały wraz z wysubtelnieniem się sztuki wytwarzania mieczy, co stworzyło przesłanki rozwoju nowych błyskawicznych technik dobywania broni.

Tradycja sztuki iaido, przekazywana z pokolenia na pokolenie szermierzy, swój największy rozwój zawdzięcza twórczym dokonaniom wielkiego Mistrza Hayashizaki Jinsuke Shigenobu, który około 400 lat temu stworzył pierwszą znaną usystematyzowaną szkołę iaijutsu, co pozwoliło na uznanie jej za samodzielną sztukę walki. W późniejszym czasie rozwinęło się wiele różnych szkół, spośród których 25 przetrwało do dzisiaj.

Trzy elementy były podstawą dawnego systemu walki samurajów zwanego bujutsu: techniki szkoły iaido, kenjutsu i starej samurajskiej walki wręcz – jujutsu. Szkolne miecze do trenowania iaido są tępe i nazywają się iaito. W okresie Edo (1603-1867) charakteryzującym się pokojowymi rządami i rozkwitem arystokratycznej grupy - samurajów, iaido przybrało formę ćwiczeń duchowych i metapsychicznych. 

Iaijutsu (居合術）to starojapońska sztuka walki szablą samurajską, kataną. Poprzez treningi kata (formy, układy wykonywane indywidualnie), kumitachi (formy walki w parach), suburi (ćwiczenia wzmacniające), tameshigiri (cięcie bambusowych mat) ćwiczący uczą się kontroli nad własnym ciałem i mieczem. Iaijutsu to również poznawanie kultury Japonii, zwyczajów, etykiety tego kraju. To nauka szacunku do innych ludzi oraz szansa na zagłębienie się w świat samurajów. Ćwiczący zgłębiają również tajniki innych sztuk walk jak naginatajutsu, karate, aikido, tantōjutsu. Iaidoka zajmują się wykuwaniem japońskich mieczy oraz tworzeniem ćwiczebnej broni z drewna, poznają ceremonię herbaty, sztukę układania kwiatów, przygotowują oryginalne japońskie potrawy jak i poznają język japoński.

Tajniki systemu walki samurajów były w Japonii zawsze pilnie strzeżone i nawet dzisiaj są niechętnie udostępniane obcym. Samuraje to arystokracja, ich tradycję kultywują rodziny o bardzo konserwatywnych poglądach, po wojnie te środowiska nie były pokazywane i nie dążyły do kontaktów ze światem Zachodu. Od wprowadzenia cesarskiego zakazu fechtunek praktykowano m.in. w japońskim wojsku, a na bazie tych ćwiczeń powstały współczesne battodo i kendo. W czasie II wojny światowej katana dała się bardzo we znaki aliantom, których raziły miecze noszone przez oficerów. Potem japońską szermierką za sprawą m.in. filmów Akiry Kurosawy zafascynował się świat Zachodu. 

Sztuka Iaijutsu to sztuka władania mieczem przejawiająca się w przewidywaniu zachowania przeciwnika, błyskawicznym dobywaniu miecza z pochwy i oczywiście zadawaniu śmiertelnych cięć. Uprawia się ją tępym mieczem zwanym iaito. Sztuka Kenjutsu to fechtunek drewnianą bądź bambusową atrapą miecza – trening w parach i nauka układów kroków i cięć, czyli tzw. kata. Koryu Kenjutsu oznacza starą szkołę walki mieczem samurajskim. 

Shōji Nishio Sensei 1927-2005

Shōji Nishio Sensei - 1927-2005 - Mistrz Aikido i Iaido 

Shōji Nishio po japońsku: 西尾昭二 Nishio Shōji; urodził się dnia 5 grudnia 1927, zmarł dnia 15 marca 2005 – japoński mistrz sztuk walki, twórca i propagator odmiany aikido znanej jako styl  aikido nishio. W dzieciństwie intensywnie trenował judo (6 dan) i karate (5 dan). W 1951 roku  sensei Y. Sodeyama, mistrz karate i nauczyciel Shoji Nishio, opowiedział mu o swojej "walce" z ō-Sensei Morihei Ueshibą (Sodeyama nie zdołał nawet dotknąć ō-Sensei'a) i zachęcił młodego Shōji do nauki aikido. 

Nishio urodził się w prefekturze Aomori w Japonii w 1927 roku. Dołączył do Aikikai Hombu Dojo w 1951 roku i zaczął uczyć innych około 1955 roku. Przed spotkaniem z aikido studiował judo (6 Dan Kodokan Judo), karate (5 Dan Shindō jinen-ryū), iaido (7 Dan Nihon Zendoku Iaido) i jōdō, a także Shintō Musō-ryū jōjutsu i Hōzōin-ryū sōjutsu. Zdobyte dzięki nim umiejętności udało mu się płynnie wtopić we własny, specyficzny styl aikido, w którym wszystkie techniki mogą być wykonywane z drewnianym mieczem bokkenem w dłoni, jak również bez broni, a jego systemy broni mają niewiele podobieństw do bardziej powszechnego systemu wywodzącego się z Morihiro Saito Sensei. Posiadał tytuł shihana Aikikai, a także stworzył nową szkołę Iaido z formami z aikido, zwaną Aiki Toho Iaido lub Nishio-ryu Iai. W 2003 roku Nishio otrzymał nagrodę Budo Kyoryusho od Japońskiej Federacji Budo za całokształt wkładu w rozwój i propagowanie aikido na całym świecie. 

Shoji Nishio - trening z mieczem 1984 rok

W 1942 roku, w wieku 15 lat, pośród chaosu II wojny światowej, Nishio przeniósł się do Tokio, gdzie rozpoczął pracę w Ministerstwie Finansów w Mennicy Japońskiej. W tym samym czasie zaczął ćwiczyć judo (dżudo) w pobliskim dojo. Wojna zakończyła się dnia 15 sierpnia 1945 roku, zatem 1 września 1945 roku udał się do Kodokan, światowej siedziby judo. Kiedy przybył, w budynku był bałagan, okna wybite podczas bombardowań i nie było tam nikogo oprócz starego dozorcy. Nie było żadnych formularzy zgłoszeniowych, więc Nishio po prostu zapisał swoje imię na zwykłej kartce papieru i tam je zostawił jako swoje zgłoszenie na treningi. Nishio wspomina z rozbawieniem, że był pierwszą osobą, która dołączyła do Kodokan po II wojnie wojnie światowej. Czasami szedł trenować i nikogo tam nie było, więc po prostu spędzał czas ćwicząc ukemi, a potem wracał do domu. 

W następnym roku sprawy w Kodokan zaczęły się poprawiać. Shōji Nishio trenował pod okiem słynnego Kyuzo Mifune (1883-1965) 10 dan judo, czwartego z zaledwie osiemnastu nominowanych na stopień 10 dan przez Kodokan. Mifune był uważany za jednego z największych praktykujących judo w historii. Nishio lubił ciężkie treningi, ale w wieku 23 lat zaczynał być niezadowolony z praktycznych ograniczeń, jakie konkurencja nakładała na judo. Rozpoczął więc także treningi karate pod kierunkiem Yasuhiro Konishi (1893-1983), jednego z pierwszych nauczycieli karate w kontynentalnej Japonii. Yasuhiro Konishi był wiodącą siłą w rozwoju i akceptacji karate w Japonii. Konishi był założycielem Shindō jinen-ryū (神道自然流) karate. Konishi studiował także Aikido pod okiem O'Sensei Morihei Ueshiby, związek ten sięgał lat 30-tych XX wieku, kiedy Morihei Ueshiba uczył w swoim Kobukan Dojo w okręgu Shinjuku w Tokio. Konishi zademonstrował Heian Nidan (kata z karate z Okinawy) dla Morihei Ueshiby, który powiedział Konishiemu, że powinien przestać marnować czas na nieskuteczne techniki. Zainspirowany szczerymi komentarzami Morihei Uehiby, Konishi opracował kata, które nazwał Tai Sabaki („ruch ciała”). Ueshiba następnie zauważył: „Demonstracja, którą przed chwilą zrobiłeś, była dla mnie satysfakcjonująca i jest to kata warte opanowania”. Konishi opracował trzy kata, Tai Sabaki Shodan, Tai Sabaki Nidan i Tai Sabaki Sandan, wszystkie oparte na tych samych zasadach zainspirowanych przez Moihei Ueshibę. Konishi powiedział, że Morihei Ueshiba był najlepszym wojownikiem sztuk walki, jakiego kiedykolwiek poznał. 

Reputacja O'Sensei Morihei Ueshiby stała się znana Shōji Nishio kilka lat po tym, jak zaczął trenować z Mistrzem Konishi. W 1951 roku starszy instruktor w dojo Konishiego, Toyosaku Sodeyama, wspomniał Nishio, mającym teraz zaledwie 25 lat, że widział mistrza sztuk walki, który był jak „upiór!” Nishio mówi: „Byłem zdumiony, że był ktoś, kogo nawet Sodeyama Sensei nie mógł uderzyć. To był O'Sensei [Morihei Ueshiba]… W każdym razie poszedłem zobaczyć Aikido i natychmiast dołączyłem do dojo. Kazano mi iść i przyjrzeć się Aikido, ale nigdy nie wróciłem do karate!”