Shōji Nishio Sensei 1927-2005

Shōji Nishio Sensei - 1927-2005 - Mistrz Aikido i Iaido 

Shōji Nishio po japońsku: 西尾昭二 Nishio Shōji; urodził się dnia 5 grudnia 1927, zmarł dnia 15 marca 2005 – japoński mistrz sztuk walki, twórca i propagator odmiany aikido znanej jako styl  aikido nishio. W dzieciństwie intensywnie trenował judo (6 dan) i karate (5 dan). W 1951 roku  sensei Y. Sodeyama, mistrz karate i nauczyciel Shoji Nishio, opowiedział mu o swojej "walce" z ō-Sensei Morihei Ueshibą (Sodeyama nie zdołał nawet dotknąć ō-Sensei'a) i zachęcił młodego Shōji do nauki aikido. 

Nishio urodził się w prefekturze Aomori w Japonii w 1927 roku. Dołączył do Aikikai Hombu Dojo w 1951 roku i zaczął uczyć innych około 1955 roku. Przed spotkaniem z aikido studiował judo (6 Dan Kodokan Judo), karate (5 Dan Shindō jinen-ryū), iaido (7 Dan Nihon Zendoku Iaido) i jōdō, a także Shintō Musō-ryū jōjutsu i Hōzōin-ryū sōjutsu. Zdobyte dzięki nim umiejętności udało mu się płynnie wtopić we własny, specyficzny styl aikido, w którym wszystkie techniki mogą być wykonywane z drewnianym mieczem bokkenem w dłoni, jak również bez broni, a jego systemy broni mają niewiele podobieństw do bardziej powszechnego systemu wywodzącego się z Morihiro Saito Sensei. Posiadał tytuł shihana Aikikai, a także stworzył nową szkołę Iaido z formami z aikido, zwaną Aiki Toho Iaido lub Nishio-ryu Iai. W 2003 roku Nishio otrzymał nagrodę Budo Kyoryusho od Japońskiej Federacji Budo za całokształt wkładu w rozwój i propagowanie aikido na całym świecie. 

Shoji Nishio - trening z mieczem 1984 rok

W 1942 roku, w wieku 15 lat, pośród chaosu II wojny światowej, Nishio przeniósł się do Tokio, gdzie rozpoczął pracę w Ministerstwie Finansów w Mennicy Japońskiej. W tym samym czasie zaczął ćwiczyć judo (dżudo) w pobliskim dojo. Wojna zakończyła się dnia 15 sierpnia 1945 roku, zatem 1 września 1945 roku udał się do Kodokan, światowej siedziby judo. Kiedy przybył, w budynku był bałagan, okna wybite podczas bombardowań i nie było tam nikogo oprócz starego dozorcy. Nie było żadnych formularzy zgłoszeniowych, więc Nishio po prostu zapisał swoje imię na zwykłej kartce papieru i tam je zostawił jako swoje zgłoszenie na treningi. Nishio wspomina z rozbawieniem, że był pierwszą osobą, która dołączyła do Kodokan po II wojnie wojnie światowej. Czasami szedł trenować i nikogo tam nie było, więc po prostu spędzał czas ćwicząc ukemi, a potem wracał do domu. 

W następnym roku sprawy w Kodokan zaczęły się poprawiać. Shōji Nishio trenował pod okiem słynnego Kyuzo Mifune (1883-1965) 10 dan judo, czwartego z zaledwie osiemnastu nominowanych na stopień 10 dan przez Kodokan. Mifune był uważany za jednego z największych praktykujących judo w historii. Nishio lubił ciężkie treningi, ale w wieku 23 lat zaczynał być niezadowolony z praktycznych ograniczeń, jakie konkurencja nakładała na judo. Rozpoczął więc także treningi karate pod kierunkiem Yasuhiro Konishi (1893-1983), jednego z pierwszych nauczycieli karate w kontynentalnej Japonii. Yasuhiro Konishi był wiodącą siłą w rozwoju i akceptacji karate w Japonii. Konishi był założycielem Shindō jinen-ryū (神道自然流) karate. Konishi studiował także Aikido pod okiem O'Sensei Morihei Ueshiby, związek ten sięgał lat 30-tych XX wieku, kiedy Morihei Ueshiba uczył w swoim Kobukan Dojo w okręgu Shinjuku w Tokio. Konishi zademonstrował Heian Nidan (kata z karate z Okinawy) dla Morihei Ueshiby, który powiedział Konishiemu, że powinien przestać marnować czas na nieskuteczne techniki. Zainspirowany szczerymi komentarzami Morihei Uehiby, Konishi opracował kata, które nazwał Tai Sabaki („ruch ciała”). Ueshiba następnie zauważył: „Demonstracja, którą przed chwilą zrobiłeś, była dla mnie satysfakcjonująca i jest to kata warte opanowania”. Konishi opracował trzy kata, Tai Sabaki Shodan, Tai Sabaki Nidan i Tai Sabaki Sandan, wszystkie oparte na tych samych zasadach zainspirowanych przez Moihei Ueshibę. Konishi powiedział, że Morihei Ueshiba był najlepszym wojownikiem sztuk walki, jakiego kiedykolwiek poznał. 

Reputacja O'Sensei Morihei Ueshiby stała się znana Shōji Nishio kilka lat po tym, jak zaczął trenować z Mistrzem Konishi. W 1951 roku starszy instruktor w dojo Konishiego, Toyosaku Sodeyama, wspomniał Nishio, mającym teraz zaledwie 25 lat, że widział mistrza sztuk walki, który był jak „upiór!” Nishio mówi: „Byłem zdumiony, że był ktoś, kogo nawet Sodeyama Sensei nie mógł uderzyć. To był O'Sensei [Morihei Ueshiba]… W każdym razie poszedłem zobaczyć Aikido i natychmiast dołączyłem do dojo. Kazano mi iść i przyjrzeć się Aikido, ale nigdy nie wróciłem do karate!” 

Trening aikido w Hombu Dojo (siedzibie głównej) nie był prowadzony przez O'Sensei, ale przez jego syna Kisshomaru Ueshibę i dyrektora technicznego Koichi Tohei (10 dan). Mówiąc o tym czasie, Nishio wspomina: „Nikogo tam nie było, a czasami wymachiwałem mieczem, a potem wracałem do domu. Mieliśmy szczęście, jak mieliśmy pięć osób na treningu. Był to czas, kiedy wszyscy Japończycy byli głodni i przychodzili tylko ludzie, których można by nazwać fanatykami sztuk walki! Ludzie, którzy przyszli trenować, to ci, którzy ćwiczyli takie sztuki jak judo i karate, ale myśleli, że musi być coś więcej, coś głębszego niż te sztuki. Więc wszyscy przyszli po spróbowaniu czegoś innego. Nie było nikogo, kogo doświadczenie ograniczało się do Aikido. To nie był powód do niepokoju. Dzisiaj, kiedy ludzie znają tylko Aikido, wielu ma wątpliwości.” 

Minęło ponad półtora roku od rozpoczęcia treningów Aikido w Hombu Dojo, zanim Nishio po raz pierwszy zobaczył słynnego mistrza Morihei Ueshibę, O'Sensei. O'Sensei spędził większość tego czasu na wsi w Iwama. Kiedy Nishio w końcu zobaczył założyciela w akcji, był pod wrażeniem jego błyskawicznego władania mieczem i zręcznego posługiwania się jo (drewnianą laską, kijem o dlugości od ziemi do ramienia). Mimo to Ueshiba nie wyjaśnił, co i jak działa w Aikido. To pozostawiło Nishio wiele pytań bez odpowiedzi, a kiedy zapytał swoich nauczycieli o rolę ken (miecza) i jo (kija) w aikido, również nie udzielili mu adekwatnej czy wystarczającej odpowiedzi. Po zobaczeniu niewysłowionego użycia tej broni przez założyciela, jego zainteresowanie, aby dowiedzieć się więcej, rozbudziło się. 

Shōji Nishio wziął sprawy w swoje ręce i w 1955 rozpoczął treningi iaido pod kierunkiem Shigenori Sano (10 dan Muso Jikiden Eishin-ryu), a następnie jodo pod kierunkiem Takaji Shimizu (dyrektor Shindo Muso-ryu). Dzięki połączeniu doświadczeń w judo, karate, iaido i jodo, Aikido Nishio zaczęło nabierać wyrazistego smaku, który nie zawsze spotykał się z aprobatą jego nauczycieli Aikido z Hombu Dojo. Koichi Tohei Sensei podobno powiedział: „Nishio nie uprawia aikido. Nie wiem, czy ćwiczy judo czy karate, ale to nie jest aikido. Nie wie, jak przedłużyć ki!”

Nishio uważał, że potrzebne są ulepszenia czy dostosowania również w innych obszarach. Po pierwsze, liczba technik rzucania wykonywanych w sztuce aikido ograniczała się głównie do iriminage, shihonage i kotegaeshi. Uzupełniał to własnymi innowacjami aikido koshiwaza (rzuty biodrowe) w oparciu o swoje doświadczenie w judo, chociaż aikido zawiera rzuty biodrowe i półbiodrowe od początku. Nishio uważał również, że atemi (uderzenie) jest istotnym aspektem każdej prawdziwej sztuki walki, ale wydawało się całkowicie nieobecnym w powojennym aikido, głównie za sprawą Doshu Kisshomaru Ueshiby. Uważał, że stwierdzenie niektórych instruktorów, że aikido może funkcjonować jako sztuka walki bez używania uderzeń, było błędem, gdyż nie kształci odpowiednik nawyków dla aikibudo. Atemi oparte zarówno na ruchach karate, jak i miecza zostały włączone do każdej techniki. 

W 1958 Nishio został awansowany na stopień 5 dan w aikido przez Hombu Dojo. Popularność aikido rosła, a na uniwersytetach i w firmach pojawiały się dojo. Nishio Sensei coraz więcej nauczał poza Hombu Dojo. Jego metody treningowe, techniki, praca z mieczem i jo zyskały na popularności w wielu szkołach, ale nigdy tak naprawdę nie zostały zaakceptowane w Hombu Dojo Aikikai. Mimo to osobiście utrzymywał dobre stosunki z Hombu Dojo i O Sensei. W 1976 roku awansował na 8 dan Aikido nadany przez Kisshomaru Ueshiba - syna mistrza Morihei Ueshiba. 

W 1980 Shōji Nishio odszedł ze swojej rządowej pracy w mennicy i mógł w pełni poświęcić się swojemu szkoleniu i nauczaniu w technikach budo i bujutsu. Zaczął podróżować za granicę do USA, Skandynawii i Europy i kontynuował przez następne 20 lat. Był wpływowy w Danii, Szwecji, Czechach, Szwecji, Niemczech i Francji. W Kalifornii seminaria z Shōji Nishio były prowadzone przez Roberta i Chikako Brynerów i odegrały ogromną rolę w rozwoju aikido Nishio w USA. Shōji Nishio Shihan stale rozwijał i udoskonalał swoją technikę, mając na uwadze dwa cele: skuteczność walki oraz przestrzeganie zasad Aikido: akceptacji (harmonii) i brak konfliktu (nieoporowania). 

Shoji Nishio Sensei - Staż w Malmo i Uppsala

Jego dziesięciolecia pracy w iaido i jodo przekształciły się w całkowicie zintegrowane podejście do łączenia pustej ręki, miecza (ken) i kija (jo). Nishio Sensei opracował nową formę iaido zwaną Aikido Toho Iai, która rzuca światło na głęboki związek między kataną (japoński miecz), a technikami w Aikido. Aiki Toho Iai nadal ewoluuje w rękach następcy Nishio, Kojiego Yoshidy. Metody Nishio Sensei są głęboko zakorzenione w tradycyjnym użyciu tej broni i całkowicie różnią się od metod spopularyzowanych przez nieżyjącego już Morihiro Saito z Iwamy. Na przykład, praca miecza Nishio jest otonashi lub cicha, co oznacza minimalny kontakt pomiędzy ostrzami, a ruchami wykonywanymi w szczelinach ataku przeciwnika, jednakże, trzeba także pamiętać, że techniki nauczane przez O'Sensei Morihei Ueshiba i Koichi Tohei były przez nich testowane na wojnie w pawdziwej walce, a techniki Nishio są pewną abstrakcją, której nikt nie sprawdzał w warunkach pola bitwy na wojnie (zatem mogą być nieskuteczną lub mało skuteczną pułapką, teorią bez pokrycia w rzeczywistości pola walki w warunkach wojennych). Ken (miecz) i jo (kij) są kluczowe dla Nishio Aikido. Nishio powiedział, że „O Sensei powiedział, że ‘Aikido jest wyrazem zasad miecza poprzez ciało’. Dlatego zrozumienie Aikido bez wcześniejszego zrozumienia miecza jest dość dziwne. Wydaje mi się, że ci, którzy twierdzą, że w Aikido nie ma technik broni, nie zrozumieli słów założyciela”. 

Shōji Nishio Sensei nie tylko pilnie zajmował się technicznymi aspektami Aikido, był wierny filozofii aikido, ale swoich technik nie testował w realnych warunkach pola bitwy na wojnie, w odróżnieniu od Morihei Ueshiba oraz Koichi Tohei. Nishio nie próbował jedynie naśladować sztuki założyciela, to jest plusem. Wziął sobie nauki O'Sensei do serca i połączył je ze swoją szeroką wiedzą i umiejętnościami z innych dyscyplin sztuk walki, co zaowocowało wysoce etyczną i skuteczną formą budo czy aikibudo. Świat zmienia się szybciej niż kiedykolwiek, nie zawsze na lepsze, a jest takie powiedzenie: „Jeśli robisz dziś to samo, co robiłeś sześć miesięcy temu, robisz coś złego”. Tak jest w aikido czy ogólnie w aikibudo. Nie trzeba porzucać wszystkiego z przeszłości, jednak nasze dzisiejsze zrozumienie nie powinno przestać rosnąć, chociaż także musi być testowane w warunkach pola walki, w bitwach i potyczkach. Nie wolno nam porzucać naszych podstawowych zasad, raczej powinniśmy nadal się rozwijać, dostosowywać i dotrzymywać kroku czasom. W ten sposób aikido może uniknąć dryfowania w nieistotność, a zamiast tego nadal się rozwijać i ewoluować w przyszłość. 

Sensei Shōji Nishio stał się jednym z najwybitniejszych uczniów O'Sensei Morihei Ueshiba, otrzymał z jego rąk stopień 8 dan i tytuł shihan Aikikai. Osiągnął także biegłość w wielu innych sztukach walki: aikido (8 dan), iaidō (8 dan), judo (6 dan), karate (5 dan) i kendo (3 dan). Praktyka tylu szkół walki zaowocowała stworzeniem przez Shōji Nishio własnego, charakterystycznego stylu aikido, nazwaną od jego imienia: aikido nishio. 

Shōji Nishio przez kilkanaście lat jeździł po świecie, nauczając swojej stylizowanej odmiany aikido. Jednymi z jego najwybitniejszych uczniów są Ichirō Shishiya (7 dan aikido, 5 dan aiki toho iai), Koji Yoshida (7 dan aikido, 7 dan aiki toho iai), Takao Arisue (7 dan aikido, 7 dan aiki toho iai), Yasuhiko Takemori (7 dan aikido, 8 dan aiki toho iai), Toshikazu Ichimura (7 dan aikido), Yoshiharu Hosoda (6 dan aikido, 6 dan aiki toho iai), Jean-Michel Bovio (6 dan aikido, 5 dan aiki toho iai), Takashi Kuroki (6 dan aikido: Aikido Shidoin of Aikikai Takaoka, 5 dan aiki toho iai) czy Jiří Marek (5 dan aikido, 4 dan aiki toho iai).

Shōji Nishio zmarł 15 marca 2005 w Tokio, w wieku 77 lat, będąc mistrzem aikido 8 dan oraz iaido 8 dan... Podczas swojej ostatniej podróży do Stanów Zjednoczonych w 2000 roku pozostawił swoje dziedzictwo w USA swojemu długoletniemu uczniowi, 34-letniemu, Koji Yoshida, Shihan... 

Aikido Nishio-Ryu

Cechą charakterystyczną dla aikido nishio-ryu jest zalecenie, aby stopa w pozycji kamae była prosta, a nie (jak w wielu innych stylach aikido) skręcona na zewnątrz (co zdaniem starych mistrzów budo zależy głównie od stabilności pozycji i warunków własnych ciała ćwiczącego). Kolejną ważną cechą jest atemi, rozumiane jako uderzenia mające zastopować energię przeciwnika. Niekiedy oznacza to jednak serię 6 lub 7 uderzeń w czasie wykonywania jednej techniki. Atemi są wyprowadzane przede wszystkim po liniach charakterystycznych dla cięć-ruchów miecza. Shōji Nishio nie tylko stworzył tak zwaną własną szkołę czy styl nauczania i praktyki aikido, ale także zaproponował nowe spojrzenie na techniki miecza. Jego aikido toho to zbiór piętnastu form (kata) iaidō stworzony dla lepszego zrozumienia ruchów aikido. Każdy bowiem ruch w aikido nishio znajduje swoją interpretację w walce mieczem opartej na iaido. 

Shōji Nishio jako nastolatek udał się w poszukiwaniu pracy  do Tokio tuż przed wybuchem wojny.  Niedługo po przybyciu rozpoczął trening Judo dla utrzymania formy fizycznej. Po zakończeniu wojny, w okupowanej Japonii, treningi sztuk walki zostały ograniczone przez rząd Amerykański. W miarę wycofywania się oddziałów, szkoły uczące sztuk walki wznawiały swoją działalność. Możliwość dalszych treningów zaowocowała uzyskaniem stopnia 4-ty dan. Nieusatysfakcjonowany z obniżenia walorów duchowych sztuk walki na rzecz rywalizacji sportowej w Judo, Nishio sensei  postanowił wzbogacić swoje doświadczenia o treningi Karate. Kontynuował naukę przez kilka lat,aż do roku 1952, kiedy to udał się na trening Aikido, o którym usłyszał od swojego sensei-a. Po tym treningu nie powrócił już do Karate. Wspierany przez Sodeyama sensei(nauczyciela Karate), oddał się w pełni, praktykowaniu Aikido.

 

Sensei Nishio był mocno przekonany o tym, że w końcu odnalazł prawdziwą „ścieżkę wojownika”. W trakcie treningów jego zainteresowanie wzbudziły kata z mieczem wykonywane przez samego O'Sensei Morihei Ueshiba. Będąc w głębokim podziwie dla pracy miecza w kata O'Sensei, postanowił podjąć dodatkową naukę Iaido (Muso Jikiden Einshin-ryu) z sensei Shigenori Sano (10 dan), a następnie poszerzył swoje zainteresowania o treningi Jodo (walka kijem Jo) z sensei Takaji Shimizu, także o walkę z pomocą Yari (Yari-Jutsu, styl szkoły Hozoin ryu). W końcu sensei Nishio postanowił wykorzystać posiadaną wiedzę do poszerzenia swoich treningów Aikido. Pomimo głosów krytyki rozwinął solidne nauczanie aikido na wysokim poziomie, dodając techniki z mieczem i jo. Rozwinął również podstawowe techniki, przede wszystkim Iriminage, Shihonage i Kotegaeshi. Jego nauki zostały określone jako odmiana czy styl w Aikido czyli Aikido Nishio. 

Przez cały okres nauczania Shōji Nishio Sensei pracował równolegle w mennicy państwowej, pracując w ciągu dnia, a ucząc wieczorami. Po przejściu na emeryturę, oddał się całkowicie nauczaniu sztuki walki. Podróżował nie tylko po kraju, ale także poza jego granicami. Często odwiedzał m.in. Skandynawie, USA, Francje i inne europejskie kraje. W ostatnim roku życia ze względu na pogarszający się stan zdrowia z powodu starości musiał stopniowo ograniczyć swoją aktywność czyli z 2004/2005. 

Domo Arigato Gozaimashita Sensei!

LINKI: 

O innych znanych mistrzach aikido i aiki-jujutsu oraz budo i kung-fu poczytasz na podstronie: 

https://aikido-aiki-jutsu.blogspot.com/p/mistrzowie.html