Rycerze Europy i Samurajowie

Rycerstwo europejskie i samurajowie w Japonii 

Rycerstwo – to tan społeczny złożony z konnych wojowników istniejący w Europie w okresie pełnego średniowiecza i późnego średniowiecza. Warstwa czy społeczna klasa rycerska wytworzyła swoisty styl życia, ceremoniał i etykę. W zamian za nadanie ziemskie przyjmowało obowiązek służby pod rozkazami seniora. W późnym średniowieczu rycerstwo przekształciło się w szlachtę. W większości państw europejskich tytuł rycerski stał się jednym z niższych tytułów szlacheckich, jak chociażby we Francji jako – chevalier, w Niemczech i Monarchii Austro-Węgierskiej – Ritter, w Wielkiej Brytanii – knight. W Polsce z uwagi na zasadę równości szlacheckiej rycerstwem tytułowano ogół szlachty, stosując też określenia kawaler (tytuł szlachecki) lub formę łacińską – equitus. W Japonii samurajowie jako klan rycerski pojawili się jednak już około VII i VIII wieku ery chrześcijańskiej, zatem jakieś dobre trzy wieki wcześniej, a wieści ze Wschodu w formie opowieści podróżników mocno wpływały na to, co rozwijało się w apokaliptycznej chrześcijańskiej Europie drugiego Tysiąclecia czyli od XI wieku ery chrześcijańskiej (e.ch.). 

Rycerstwo Europy

Początki rycerstwa w Europie sięgają czasów wczesnego średniowieczna, a był to stan o ściśle określonych prawach i obowiązkach opartych na lokalnych Kodeksach wojowników. Pierwotnie rycerzem mógł być nazwany każdy konny wojownik, lecz od około XI wieku nazwę tę mógł nosić tylko wojownik formalnie i rytualnie pasowany na rycerza. Rycerstwo jako wyodrębniona grupa społeczna pojawiło się w Europie w końcu X wieku w północnej i wschodniej Francji, w XI wieku — w Italii, Niemczech, chrześcijańskich państwach Półwyspu Iberyjskiego i w Anglii, później w krajach Europy Środkowej (w tym w Polsce od XII wieku). Polskie słowo „rycerz” wywodzone jest czasem od niemieckiego Ritter, które oznacza jeźdźca, pochodzącego z kolei od łacińskiego ride-jazda, co potwierdza utożsamienie rycerza z jeźdźcem na koniu bojowym. W językach romańskich również zachował się ślad jeździeckich skojarzeń z rycerzem. Francuskie: chevalier, hiszpańskie: caballero, portugalskie: cavaleiro pochodzą od późnego łacińskiego: caballus, co znaczy „jeździec”. Jednocześnie istniało oryginalne staropolskie określenie na rycerza – raciądz, od psł. *ratęgъ (od *ratъ = walka, jak w imieniu Racibor), które przeszło w nazwę osobową, stąd nazwy miejscowe: Raciąż, Raciążek. Warto wskrzesić starą słowiańską nazwę "raciądz". Patronem rycerzy chrześcijańskich w Europie jest święty Jerzy, walczący ze Smokiem, późniejszy opiekun harcerzy. Nie masz konia, nie jesteś rycerzem. 

Samuraj, po japońsku 侍 samurai; „wojownik” - rzeczownik pochodzący od archaicznego czasownika saburau, który z czasem przeszedł zmianę fonetyczną w samurau, znaczącego „służyć panu” – to pierwotnie świta służąca najwyższym dostojnikom japońskim, także gwardia cesarska (gosho-zamurai). Jest to szeroko rozpowszechniona na Zachodzie nazwa feudalnego rycerza i rycerstwa japońskiego - w Japonii przeważnie nazywanego ekskluzywnie bushi lub yama-bushi (górscy wojownicy). Udział samurajów w populacji kraju wynosił co najwyżej 10%. Symbolem pozycji samurajów jest samurajski miecz katana (właściwie jest to szabla) i krótki miecz wakizashi, razem stanowiące komplet zwany daishō. Ich noszenie było prawem i obowiązkiem japońskich wojowników. Daishō nie były tylko bronią, mówiono o nich, że stanowią duszę samuraja, toteż samurajowie byli silnie związani ze swoimi mieczami i otaczali je głęboką czcią. 

Samurajowie jako grupa społeczna pojawili się na przełomie VII i VIII wieku ery chrześcijańskiej, na pewno już w okresie Yamato. Genezy można dopatrywać się w zmianach w systemie politycznym ówczesnej Japonii. Od czasu powstania w 702 roku kodeksu Taihō uznającego władzę cesarza nad krajem i oddającego mu ziemie (należące wówczas do poszczególnych rodów) we władanie, rozpoczął się okres tworzenia struktur feudalnych o nazwie shōen, zarządzanych przez gubernatorów. Z czasem władza cesarska przestała mieć na nie wpływ. Wtedy też zaczęły powstawać oddziały zbrojne podporządkowane właścicielom, mające w razie potrzeby służyć obronie majątków. Obszary wschodniej i północnej Japonii, szczególnie na nizinie Kantō, były często widownią krwawych buntów i rebelii i tam też samurajowie pojawili się najpierw. Po restauracji i reformach okresu Meiji zniesiono w 1871 roku wszystkie tytuły i przywileje samurajskie, niejako likwidując japońskie rycerstwo jako klasę społeczną. Mimo wielu licznych protestów, a nawet zbiorowych seppuku warstwa samurajów została formalnie zlikwidowana, jednakże z jej wybitnych mistrzów wojowników w znacznym stopniu wyrosły współczesne japońskie sztuki walki. 

Wpływ na powstanie rycerskiej grupy społecznej w Europie miały przemiany społeczno-polityczne na terenie dawnego imperium Karolingów (Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego Karola I Wielkiego). Wiązały się one z kryzysem rzymskiej władzy centralnej i kształtowaniem się stosunków zależności feudalnej. Równocześnie nastąpił wzrost znaczenia ciężkiej konnicy w prowadzeniu wojen, powodujące zapotrzebowanie na konnych wojowników. Początkowo o przynależności do stanu rycerskiego nie decydowało pochodzenie, lecz status materialny pozwalający na zakup kosztownego uzbrojenia i koni, jak również umiejętność walki konno. W skład rycerstwa wchodzili na początku wasale różnych szczebli, zobowiązani do służby wojskowej na rzecz pana feudalnego, a także obciążeni obowiązkiem świadczenia takiej służby niektórzy członkowie grup ludności poddanej. Rycerstwo w tym okresie było warstwą mającą charakter otwarty. Mogli do niej łatwo przeniknąć przedstawicielom bogatszych rodzin mieszczańskich i chłopskich. 

Iaido i iaijutsu - tradycyjna szermierka japońska

Tradycyjna japońska szermierka Iai-Jutsu oraz Iaido 

Iaido to sztuka walki japońską szablą kataną. Metody tej sztuki używał Mistrz Aikido Morihei Ueshiba do ćwiczeń z Bokuto - drewnianą imitacją szabli. Na ideach miecza I-ai zasadzają się praktyki w szkołach Jujutsu, Yawara, Aikido oraz Aiki-Jutsu. Dobrze poznać podstawy Iai, jako spuścizny tradycji dawnych samurajów i bushi - mnichów wojowników z gór.

Iaidoka - Mistrz Iaido siedzi w Seiza

Iaidō (jap. 居合道 iaidō) - sztuka dobywania szabli (katana), japońska odmiana szermierki. Jest to zarazem jedna z japońskich sztuk walki określanych wspólnym mianem budo. Słowo iaidō składa się z trzech znaków oznaczających w uproszczeniu: "i" – być; "ai" - pasować, nadawać się, być właściwym; "dō" - droga, sposób, metoda. Początki Iaijutsu, znanej też pod nazwą battojutsu, jako realnej sztuki walki zaistniały wraz z wysubtelnieniem się sztuki wytwarzania mieczy, co stworzyło przesłanki rozwoju nowych błyskawicznych technik dobywania broni.

Tradycja sztuki iaido, przekazywana z pokolenia na pokolenie szermierzy, swój największy rozwój zawdzięcza twórczym dokonaniom wielkiego Mistrza Hayashizaki Jinsuke Shigenobu, który około 400 lat temu stworzył pierwszą znaną usystematyzowaną szkołę iaijutsu, co pozwoliło na uznanie jej za samodzielną sztukę walki. W późniejszym czasie rozwinęło się wiele różnych szkół, spośród których 25 przetrwało do dzisiaj.

Trzy elementy były podstawą dawnego systemu walki samurajów zwanego bujutsu: techniki szkoły iaido, kenjutsu i starej samurajskiej walki wręcz – jujutsu. Szkolne miecze do trenowania iaido są tępe i nazywają się iaito. W okresie Edo (1603-1867) charakteryzującym się pokojowymi rządami i rozkwitem arystokratycznej grupy - samurajów, iaido przybrało formę ćwiczeń duchowych i metapsychicznych. 

Iaijutsu (居合術）to starojapońska sztuka walki szablą samurajską, kataną. Poprzez treningi kata (formy, układy wykonywane indywidualnie), kumitachi (formy walki w parach), suburi (ćwiczenia wzmacniające), tameshigiri (cięcie bambusowych mat) ćwiczący uczą się kontroli nad własnym ciałem i mieczem. Iaijutsu to również poznawanie kultury Japonii, zwyczajów, etykiety tego kraju. To nauka szacunku do innych ludzi oraz szansa na zagłębienie się w świat samurajów. Ćwiczący zgłębiają również tajniki innych sztuk walk jak naginatajutsu, karate, aikido, tantōjutsu. Iaidoka zajmują się wykuwaniem japońskich mieczy oraz tworzeniem ćwiczebnej broni z drewna, poznają ceremonię herbaty, sztukę układania kwiatów, przygotowują oryginalne japońskie potrawy jak i poznają język japoński.

Tajniki systemu walki samurajów były w Japonii zawsze pilnie strzeżone i nawet dzisiaj są niechętnie udostępniane obcym. Samuraje to arystokracja, ich tradycję kultywują rodziny o bardzo konserwatywnych poglądach, po wojnie te środowiska nie były pokazywane i nie dążyły do kontaktów ze światem Zachodu. Od wprowadzenia cesarskiego zakazu fechtunek praktykowano m.in. w japońskim wojsku, a na bazie tych ćwiczeń powstały współczesne battodo i kendo. W czasie II wojny światowej katana dała się bardzo we znaki aliantom, których raziły miecze noszone przez oficerów. Potem japońską szermierką za sprawą m.in. filmów Akiry Kurosawy zafascynował się świat Zachodu. 

Sztuka Iaijutsu to sztuka władania mieczem przejawiająca się w przewidywaniu zachowania przeciwnika, błyskawicznym dobywaniu miecza z pochwy i oczywiście zadawaniu śmiertelnych cięć. Uprawia się ją tępym mieczem zwanym iaito. Sztuka Kenjutsu to fechtunek drewnianą bądź bambusową atrapą miecza – trening w parach i nauka układów kroków i cięć, czyli tzw. kata. Koryu Kenjutsu oznacza starą szkołę walki mieczem samurajskim. 

Droga Wojownika Światła

Droga Wojownika Światła i Woje Dawnych Słowian

Droga Wojownika Światła jest jedną z czterech podstawowych dróg rozwoju duchowego w formie ludzkiej, który przebiega na siedem sposobów zależnie od promienia przejawiania Duszy (Atmana) i wynikającego z tego zwykle opowiadania się za jedną z podstawowych kwestii życiowej: mieć czy być? Cztery Drogi rozwoju człowieka wśród Słowian symbolizuje czterolistna koniczyna, a na wschodzie czteropłatkowy kwiat lotosu. Droga Wojownika obejmuje doskonalenie moralne, gotowość poświęcenia życia w służbie wyższego dobra, umiejętności bojowe sztuk walki, rycerskie braterstwo i wspólnota, styl życia w którym także ważne jest odpowiednie dla Wojowników odżywianie. 

Cechą charakterystyczną Ścieżki Wojownika jest kultywowanie sztuki walki (niekiedy błędnie utożsamiane ze sportami walki) które są sposobami walki wręcz, także z użyciem broni białej (kij, szabla, miecz, włócznia, łuk, topór, maczuga etc.). Podstawą nauki wszelkich sztuk walki jest regularny trening, który zazwyczaj uczy umiejętności samoopanowania, w tym samokontroli wybuchów agresji, perfekcyjnej samoobrony, poprawia wydolność organizmu oraz redukuje poziom strachu. 

Rozwój ewolucyjny, który można określić drogą egoisty czy sobka, ze względu na identyfikacje z anava, z ego osobowym i stopniowe odkrywanie duchowej natury to droga typowa zorientowana na "mieć". Droga idealistycznego stawiania na "być", na rozwój duchowy, to  droga istot mających jeszcze pamięć i  świadomość mocy, miłości i mądrości, wartości duchowych, ale uczących się z różnym skutkiem  przejawiać je w świecie materialnym, to jest właściwa Droga Wojownika Światła, Droga Budo, Wushu i Kalaripayat. 

Droga Wojownika jako droga rozwoju duchowego istniała w większości starożytnych kultur i dotyczyła nauki życia i przejawiania mocy i mądrości światła w materii poprzez walkę, ale nie tylko z innymi tylko jako naukę, że życie tu opiera się na walce światła z ciemnością, i polegała na ćwiczeniu się w doskonałości w  życiu ziemskim: opanowywaniu swoich słabości, emocji, iluzji w walce światła z ciemnością najpierw w sobie, a dopiero potem wokół siebie. Wojownik Światła tym różni się od ideału rycestwa średniowiecznego, że rozumie walkę na poziomie wewnętrznym, czyli w swoim umyśle, w emocjach i myślach, oraz to, że walczy i żyje dla dobra, nie tylko dla siebie ale dla dobra powszechnego innych istot i całego świata. 

Wojownika (Bushi, Kalarpin) cechuje więc nie tylko wojowanie, wygrywanie czy werwa i przebojowość jak się męskim i żeńskim, zwykle zakompleksionym wojusom wydaje. Nie jest to realizowanie jakichś obcych społecznych zasad, moralności, czy zorganizowanej religijności, jak się egoistom i konformistom zdaje, ani też buntownicze rozrabianie pseudo-wojowników. Prawdziwego Wojownika nie pasjonuje więc sama walka z innymi, ani pastwienie się, ani wygrywanie, ani gonienie za sukcesami, ani też sprawdzanie siebie kosztem innych ludzi czy stworzeń, lecz uwalnianie się od tych skłonności w sobie podobnie jak od skłonnościami do bezmyślnej agresji, destrukcji, uleganiu własnej próżności, emocjom, złu, słabości i kompromisom ze złem. 

SHUGENDO - Przebudzenie Mocy Ki

Shu-Gen-Do - Ścieżka Przebudzenia Mocy 

Shugendō (jap. 修験道) – japoński nurt mistyczno duchowy zajmujący się wszechstronnie rozwojem duchowym człowieka, łączący elementy ezoterycznego buddyzmu, taoizmu, i shintō, a zwłaszcza kult gór i zwyczaj medytowania w górach. Adepci shugendō, zwani yamabushi (山伏, gyōja) - górskimi wojownikami - są kontynuatorami praktyk dawnych mnichów Kōya Hijiri. Za założyciela ruchu Shugendō tradycyjnie uważa się na wpół legendarnego ascetę-cudotwórcę En no Gyōja (634-707) czyli Jimpen Dai-Bosatsu. W okresie Meiji shugendō uznano za przestarzałe przesądy, zaś świątynie związane z ruchem przekształcono w państwowe chramy shintoistyczne. 

Shugendo - Święty Ogień

Odnowienie tradycji rozwinietej w okresie Heian (VIII-XII wiek) nastąpiło po roku 1945, kiedy to wprowadzono wolność wyznania. Shugendō ponownie stało się ruchem bardzo żywotnym i cieszącym się dużą popularnością. Obecnie shugendō praktykowane jest w różnych świątyniach i sektach, głównie przez yamabushi Yoshino z Dewa Sanzan związaną z tradycją Tendai, Kinpusen-ji oraz Ishiyama-dera szkoły Shingon. Dane statystyczne z końca lat dziewięćdziesiątych XX wieku wskazują na niemal 13 milionów aktywnie praktykujących. Wedle duchowo-mistycznych nauk Shugendo osiągnięcie duchowego przebudzenia i oświecenia możliwe jest jedynie poprzez połączenie z Kami (神), dobrymi i światłymi aniołami, bóstwami niebios. 

Adepci Shugendō (修験道) określani są mianem shugenja (śugendźa, 修験者) lub yamabushi (jamabuśi, dosłownie "wojownicy mieszkający w górach"), a także kenja, kenza, gdzie Ken oznacza Miecz. Ich praktyki obejmują szereg utrzymywanych w tajemnicy ćwiczeń ascetycznych, zwanych Shugyō. Historycznie ta tajemniczość związana jest również z prześladowaniami mistyków i uzdrowicieli duchowych ze strony japońskiego szogunatu. Charakterystyczną cechą shugendō, stanowiącą istotny element shugyō (Śugjo) są także pielgrzymki na określone Święte Góry dla wielodniowych medytacji, modlitw i postów (zwykle na 7 lub 21 dni). Podstawą Shugendo jest zrozumienie powiązań pomiędzy naturą ludzką a przyrodą, pomiędzy człowiekiem, przyrodą i niebiosami, rozwój duchowej mocy i potęgi, zebranie potrzebnego duchowego doświadczenia poprzez ćwiczenia i eksperymenty, poprzez intensywną praktykę w górach oraz mistyczną ascezę. 

Kodeks Bushido - Wojownicy Ducha w Japonii

Droga Wojownika – Kodeks Bushido 

Podstawy Etyki Wojowników

Gochi Shihan od 1978 roku intensywnie ćwiczy sztuki japońskiego Budo – tradycyjne Sztuki Walki, razem z praktyką ich legendarną filozofią opartą w dużej mierze na japońskim buddyzmie i szintoizmie. Gochi Shihan ćwiczy japońskie aikido, aiki-jutsu, jo-do (walka kijem), ken-jutsu (walka mieczem), yari-jutsu (walka lancą, włócznią, np. naginatą etc), a także sztuki walki rodem ze starożytnej północnej Indii, Kalaripayat. Jedną z podstaw prawidłowego treningu rycerzy i wojowników Budo jest kodeks etyczno-moralny i duchowy znany jako Bushido – Droga Wojownika. Droga (jap. Do, Dou, chiń. Tao, Dao) Wojownika (jap. Bushi) streszcza się w Bushi-Dou.

Gochi Shihan ćwiczył i nauczał m.in. w Szczecinku, Toruniu, Szczecinie, Stargardzie Szczecińskim, Inowrocławiu, Olsztynie, Koszalinie, Bydgoszczy, Włocławku, Warszawie, Lublinie, Radomiu, Ełku, Suwałkach, Białymstoku, Nowym Sączu, Tarnowskich Górach, Zielonej Górze, Szklarskiej Porębie, Wrocławiu, Wałbrzychu, Jaworznie, Gliwicach, Częstochowie, Turku, Poznaniu, a także sporadycznie w wielu innych miastach… Wielu instruktorów ćwiczonych i nauczanych przez Mistrza Gochi Shihana prowadzi własne sekcje, kluby, a nawet stowarzyszenia związane ze wspomnianymi dyscyplinami.